Kế toán tài chính là một khía cạnh không thể thiếu trong hoạt động kinh doanh của mọi tổ chức và doanh nghiệp. Không chỉ đóng vai trò là bộ não tài chính của một tổ chức, mà kế toán tài chính còn là cột mốc quan trọng giúp người quản lý hiểu rõ hơn về tình hình tài chính của doanh nghiệp và đưa ra các quyết định chiến lược phù hợp. Trong bài viết này, hãy cùng FAST khám phá chi tiết về kế toán tài chính từ khái niệm cơ bản, vai trò quan trọng, đến nhiệm vụ cụ thể mà nó thực hiện trong môi trường kinh doanh ngày nay.
1. Kế toán tài chính là gì?
Kế toán tài chính là lĩnh vực chuyên môn trong kế toán, chịu trách nhiệm chính về việc thu thập, ghi chép, phân tích, đánh giá và cung cấp dữ liệu các thông tin tài chính của doanh nghiệp một cách chính xác, đầy đủ và tuân thủ theo quy định của pháp luật. Thông tin được kế toán tài chính được tổng hợp thể hiện dưới dạng các báo cáo tài chính như: Bảng cân đối kế toán, báo cáo kết quả kinh doanh, báo cáo lưu chuyển tiền tệ, báo cáo thay đổi vốn chủ sở hữu.
Kế toán tài chính được chia ra làm 2 bộ phận, mỗi bộ phận có vai trò và chức năng riêng trong việc quản lý và ghi chép các giao dịch tài chính của tổ chức.
- Kế toán tổng hợp: Kế toán tổng hợp thực hiện ghi chép và tổng hợp các giao dịch tài chính của tổ chức ở mức độ tổng quát. Mục tiêu là cung cấp cái nhìn tổng thể về tình hình tài chính của tổ chức thông qua các báo cáo tài chính chính thức như báo cáo kết quả kinh doanh, bảng cân đối kế toán và báo cáo lưu chuyển tiền tệ. Kế toán tổng hợp giúp quản lý và các bên liên quan bên ngoài như cổ đông và cơ quan thuế hiểu rõ hơn về hiệu quả hoạt động và tình hình tài chính chung của tổ chức.
- Kế toán chi tiết: Kế toán chi tiết là vị trí ghi chép và quản lý các giao dịch tài chính ở mức độ cụ thể, chi tiết từng khoản mục. Nó bao gồm việc theo dõi doanh thu từ từng khách hàng, chi phí cho từng loại hàng hóa và công nợ phải thu từ từng khách hàng cụ thể. Kế toán chi tiết hỗ trợ cho kế toán tổng hợp và cung cấp thông tin chi tiết cần thiết cho các bộ phận quản lý trong tổ chức để ra quyết định hiệu quả hơn trong các hoạt động hàng ngày.
Xem thêm: Kế toán doanh nghiệp là gì? Những điều cần biết về kế toán doanh nghiệp
2. Công việc cụ thể của kế toán tài chính
Kế toán tài chính đóng vai trò quan trọng trong việc cung cấp thông tin tài chính cho các đối tượng bên ngoài doanh nghiệp và tham mưu cho ban lãnh đạo doanh nghiệp trong việc xây dựng chiến lược kinh doanh, quản lý tài chính hiệu quả. Để thực hiện những nhiệm vụ quan trọng này, kế toán tài chính cần đảm nhiệm nhiều công việc cụ thể, bao gồm:
2.1 Ghi chép và xử lý các nghiệp vụ kinh tế
Kế toán tài chính cần ghi chép sổ sách kế toán theo đúng quy định của pháp luật kế toán. Họ phải hạch toán các khoản thu, chi, và các giao dịch chuyển khoản phát sinh trong doanh nghiệp. Ngoài ra, việc phân loại, sắp xếp và lưu trữ chứng từ kế toán cũng là một phần quan trọng trong công việc hàng ngày. Cập nhật sổ sách kế toán theo định kỳ là một nhiệm vụ thiết yếu để đảm bảo tính chính xác và kịp thời của thông tin tài chính.
Kế toán viên phải đảm bảo rằng mỗi giao dịch được ghi lại một cách chính xác, đúng thời điểm và tuân thủ các nguyên tắc kế toán. Sau khi ghi chép, các nghiệp vụ này được xử lý và tổng hợp để tạo thành các báo cáo tài chính, cung cấp cái nhìn tổng quát về tình hình tài chính của tổ chức.
2.2 Lập báo cáo tài chính
Một phần quan trọng trong công việc của kế toán tài chính là lập các báo cáo tài chính định kỳ theo quy định, bao gồm báo cáo cân đối kế toán, báo cáo kết quả kinh doanh, báo cáo lưu chuyển tiền tệ và báo cáo thay đổi vốn chủ sở hữu. Họ cũng cần lập các báo cáo tài chính đột xuất theo yêu cầu của ban lãnh đạo doanh nghiệp và các cơ quan nhà nước. Phân tích và giải trình các báo cáo tài chính cũng là một phần công việc nhằm cung cấp cái nhìn sâu sắc về tình hình tài chính của doanh nghiệp.
2.3 Quản lý thuế
Kế toán tài chính có trách nhiệm kê khai thuế thu nhập doanh nghiệp theo quy định và giải quyết các vấn đề liên quan đến thuế. Kế toán phải chuẩn bị và nộp các tờ khai thuế đúng hạn, thanh toán các khoản thuế phải nộp, và lưu trữ hồ sơ thuế một cách cẩn thận.
Ngoài ra, kế toán viên cũng cần cập nhật kiến thức về các quy định thuế mới nhất, tối ưu hóa các lợi ích thuế và đảm bảo rằng tổ chức tuân thủ đầy đủ các yêu cầu pháp lý để tránh các rủi ro pháp lý và tài chính liên quan đến thuế.
2.4 Tham mưu cho ban lãnh đạo doanh nghiệp
Phân tích tình hình tài chính của doanh nghiệp là một nhiệm vụ quan trọng của kế toán tài chính. Trên cơ sở đó, họ tham mưu cho ban lãnh đạo các giải pháp quản lý tài chính hiệu quả và tư vấn về các rủi ro hoặc các dự báo tài chính có thể xảy ra. Sự tư vấn của kế toán tài chính giúp ban lãnh đạo đưa ra các quyết định chiến lược dựa trên các thông tin tài chính chính xác và đáng tin cậy.
2.5 Các công việc khác
Ngoài các nhiệm vụ chính, kế toán tài chính còn tham gia kiểm kê tài sản của doanh nghiệp và thanh toán các khoản phải trả. Họ cũng tham gia công tác kiểm toán nội bộ để đảm bảo tính minh bạch và trung thực của các báo cáo tài chính. Cập nhật các quy định mới về kế toán và tài chính là một phần công việc thường xuyên để duy trì sự tuân thủ và hiệu quả trong quản lý tài chính.
Bên cạnh đó, kế toán tài chính có thể tham gia vào các công việc như lập dự toán tài chính cho các dự án đầu tư, phân tích thị trường tài chính và quản lý rủi ro tài chính. Những nhiệm vụ này đòi hỏi sự am hiểu sâu rộng về tài chính và khả năng dự báo để hỗ trợ doanh nghiệp trong việc đạt được các mục tiêu chiến lược và tối ưu hóa lợi nhuận.
>>> Xem thêm: Kế toán thanh toán là gì? Vai trò và công việc trong doanh nghiệp
3. Vai trò của kế toán tài chính trong doanh nghiệp
Kế toán tài chính đóng vai trò then chốt trong sự thành công và phát triển bền vững của một doanh nghiệp. Các vai trò cụ thể của kế toán tài chính bao gồm:
Cung cấp thông tin tài chính chính xác và đầy đủ:
- Ghi chép và xử lý các nghiệp vụ kinh tế một cách chính xác, trung thực theo quy định của pháp luật kế toán.
- Lập các báo cáo tài chính định kỳ và đột xuất theo yêu cầu của ban lãnh đạo doanh nghiệp và các cơ quan Nhà nước.
- Cung cấp thông tin tài chính chính xác, đầy đủ, khách quan cho các đối tượng sử dụng thông tin như nhà đầu tư, chủ nợ, cơ quan thuế, cơ quan quản lý nhà nước…
Tham mưu cho ban lãnh đạo doanh nghiệp trong việc xây dựng chiến lược kinh doanh và quản lý tài chính:
- Phân tích tình hình tài chính của doanh nghiệp một cách toàn diện, bao gồm tình hình tài sản, nguồn vốn, hiệu quả hoạt động kinh doanh,…
- Đề xuất các giải pháp quản lý tài chính hiệu quả, giúp doanh nghiệp tối ưu hóa lợi nhuận, giảm thiểu rủi ro và nâng cao sức cạnh tranh.
- Tham gia vào việc xây dựng chiến lược kinh doanh của doanh nghiệp, góp phần định hướng hoạt động kinh doanh phù hợp với mục tiêu và chiến lược chung của doanh nghiệp.
Giúp doanh nghiệp tuân thủ các quy định của pháp luật:
- Nắm vững các quy định của pháp luật về kế toán và thuế.
- Hướng dẫn và giám sát việc thực hiện các quy định về kế toán và thuế trong doanh nghiệp.
- Giải quyết các vấn đề liên quan đến thuế thu nhập doanh nghiệp.
- Giúp doanh nghiệp tuân thủ đúng các quy định của pháp luật, tránh các vi phạm và chế tài xử phạt.
Bảo vệ tài sản của doanh nghiệp:
- Thực hiện các biện pháp kiểm soát nội bộ nhằm ngăn ngừa và phát hiện các hành vi gian lận, tham nhũng trong doanh nghiệp.
- Bảo quản chứng từ kế toán và các hồ sơ tài chính theo quy định.
- Báo cáo cho ban lãnh đạo doanh nghiệp về các trường hợp vi phạm quy định về kế toán và tài chính.
Nhìn chung, kế toán tài chính đóng vai trò thiết yếu trong việc duy trì sự minh bạch tài chính, hỗ trợ quyết định quản lý và đảm bảo tuân thủ các quy định pháp luật, góp phần vào sự thành công và phát triển bền vững của doanh nghiệp.
>> Xem thêm: Kế toán nội bộ là gì? Phần mềm hỗ trợ kế toán nội bộ tốt nhất
4. Kỹ năng cần có của một kế toán tài chính viên
Để hoàn thành tốt vai trò quan trọng của mình, kế toán tài chính viên cần trang bị cho mình những kỹ năng chuyên môn và kỹ năng mềm vững vàng. Những kỹ năng này sẽ giúp họ thực hiện các công việc một cách hiệu quả, chính xác và đáp ứng được yêu cầu của công việc
Kỹ năng chuyên môn:
- Kiến thức về kế toán: Nắm vững các nguyên tắc, quy trình và phương pháp kế toán theo quy định của pháp luật Việt Nam và chuẩn mực kế toán quốc tế (IAS/IFRS).
- Kiến thức về tài chính: Hiểu biết về các khái niệm tài chính cơ bản như phân tích tài chính, quản lý rủi ro, đầu tư,…
- Kiến thức về thuế: Nắm vững các quy định của pháp luật về thuế thu nhập doanh nghiệp và các loại thuế liên quan khác.
- Kỹ năng sử dụng phần mềm kế toán: Thành thạo các phần mềm kế toán phổ biến như Fast Accounting, Fast Accounting Online…
Kỹ năng mềm:
- Kỹ năng giao tiếp: Giao tiếp hiệu quả bằng lời nói và văn bản để truyền đạt thông tin tài chính một cách rõ ràng, chính xác và dễ hiểu cho các đối tượng sử dụng thông tin.
- Kỹ năng phân tích: Phân tích dữ liệu tài chính một cách logic, khoa học để đưa ra các đánh giá và dự báo chính xác.
- Kỹ năng giải quyết vấn đề: Xác định, phân tích và giải quyết các vấn đề liên quan đến tài chính một cách hiệu quả.
- Kỹ năng làm việc nhóm: Hiệu quả trong việc phối hợp và hợp tác với các thành viên khác trong nhóm để hoàn thành mục tiêu chung.
- Kỹ năng tin học văn phòng: Sử dụng thành thạo các phần mềm văn phòng như Microsoft Word, Excel, PowerPoint,…
- Kỹ năng tiếng Anh: Có khả năng đọc hiểu tài liệu tiếng Anh chuyên ngành để cập nhật các kiến thức mới và theo kịp xu hướng phát triển của ngành.
Kỹ năng bổ trợ:
- Kỹ năng tư duy phản biện: Có khả năng đánh giá thông tin một cách khách quan, logic và đưa ra các nhận định chính xác.
- Kỹ năng đạo đức nghề nghiệp: Luôn trung thực, khách quan, bảo mật thông tin và tuân thủ các quy định của pháp luật.
- Kỹ năng cập nhật kiến thức: Luôn cập nhật các quy định mới về kế toán, thuế và các kiến thức chuyên môn mới nhất.
Ngoài những kỹ năng trên, kế toán tài chính cũng cần có tính cẩn thận, tỉ mỉ, kiên nhẫn và có tinh thần trách nhiệm cao trong công việc.
5. Sự khác biệt giữa kế toán tài chính và kế toán quản trị
Kế toán tài chính và kế toán quản trị là hai lĩnh vực quan trọng trong hệ thống kế toán của doanh nghiệp, tuy nhiên chúng có những điểm khác biệt rõ ràng về mục đích, đối tượng sử dụng, nội dung và tính quy chuẩn. Dưới đây là bảng so sánh chi tiết sự khác biệt giữa hai lĩnh vực này:
| Đặc điểm | Kế toán tài chính | Kế toán quản trị |
| Mục đích | Cung cấp thông tin tài chính cho các bên liên quan bên ngoài doanh nghiệp như nhà đầu tư, chủ nợ, cơ quan thuế, cơ quan quản lý Nhà nước,… | Hỗ trợ ban lãnh đạo doanh nghiệp trong việc ra quyết định quản lý |
| Đối tượng sử dụng | Các bên liên quan bên trong và ngoài doanh nghiệp. | Ban lãnh đạo doanh nghiệp và các bộ phận chức năng trong doanh nghiệp |
| Nội dung | Ghi chép, kiểm tra và phân tích các dữ liệu tài chính của doanh nghiệp quá khứ và hiện tại | Tập trung vào các hoạt động kinh doanh trong tương lai |
| Tính quy chuẩn | Phải tuân thủ các chuẩn mực kế toán áp dụng tại Việt Nam như VAS, IFRS | Không có tính quy chuẩn bắt buộc, có thể sử dụng các phương pháp và mô hình phù hợp với nhu cầu của doanh nghiệp |
| Ví dụ | Báo cáo cân đối kế toán, báo cáo kết quả kinh doanh, báo cáo lưu chuyển tiền tệ | Báo cáo phân tích chi phí theo sản phẩm, báo cáo dự toán dòng tiền,… |
Ngoài ra, còn có một số điểm khác biệt khác giữa kế toán tài chính và kế toán quản trị như sau:
- Kế toán tài chính tập trung vào tính chính xác và khách quan của thông tin tài chính, trong khi kế toán quản trị tập trung vào tính hữu ích cho việc ra quyết định.
- Kế toán tài chính sử dụng dữ liệu lịch sử, trong khi kế toán quản trị sử dụng cả dữ liệu lịch sử và dự báo.
- Kế toán tài chính chủ yếu sử dụng các phương pháp định lượng, trong khi kế toán quản trị có thể sử dụng cả phương pháp định lượng và định tính.
Nhìn chung, kế toán tài chính và kế toán quản trị là hai lĩnh vực bổ sung cho nhau, góp phần giúp doanh nghiệp hoạt động hiệu quả và đạt được mục tiêu kinh doanh.
6. Các câu hỏi thường gặp về kế toán tài chính
Một số vấn đề thường gặp trong kế toán tài chính?
Một số vấn đề thường gặp trong kế toán tài chính bao gồm:
- Sai sót trong hạch toán thu chi: Việc hạch toán không chính xác có thể dẫn đến sai sót trong báo cáo tài chính, ảnh hưởng đến việc đánh giá tình hình tài chính của doanh nghiệp.
- Quản lý thuế chưa hiệu quả: Việc quản lý thuế chưa hiệu quả có thể dẫn đến việc doanh nghiệp nộp thiếu thuế hoặc nộp thừa thuế, gây ảnh hưởng đến lợi nhuận của doanh nghiệp.
- Thiếu hụt nguồn nhân lực: Ngành kế toán tài chính hiện nay đang thiếu hụt nguồn nhân lực chất lượng cao.
Xu hướng phát triển của ngành kế toán tài chính?
Ngành kế toán tài chính đang ngày càng phát triển với sự ứng dụng của các công nghệ mới như trí tuệ nhân tạo, dữ liệu lớn,… Do vậy, các kế toán tài chính cần không ngừng học hỏi và cập nhật kiến thức mới để đáp ứng yêu cầu của công việc.
Kế toán tài chính phải tuân thủ những chuẩn mực nào?
Kế toán tài chính phải tuân thủ các chuẩn mực kế toán quốc tế (IFRS), chuẩn mực kế toán Việt Nam (VAS) và các quy định pháp luật liên quan đến báo cáo tài chính và thuế của quốc gia mà doanh nghiệp hoạt động.
Chuẩn mực kế toán quốc tế (IFRS) là gì?
Chuẩn mực Báo cáo Tài chính Quốc tế (IFRS) là bộ chuẩn mực kế toán quốc tế do Hội đồng Chuẩn mực Kế toán Quốc tế (IASB) phát hành. IFRS cung cấp các hướng dẫn về cách lập báo cáo tài chính nhằm đảm bảo tính minh bạch, khả năng so sánh và nhất quán giữa các doanh nghiệp trên toàn thế giới.
Chuẩn mực kế toán việt nam (VFRS) là gì
Chuẩn mực kế toán Việt Nam – VFRS (Vietnam Financial Reporting Standards) là hệ thống các quy định và hướng dẫn về kế toán do Bộ Tài chính ban hành, áp dụng cho các doanh nghiệp hoạt động tại Việt Nam. Mục tiêu của VFRS là tạo ra một khung pháp lý thống nhất và minh bạch cho việc lập và trình bày báo cáo tài chính, đảm bảo rằng thông tin tài chính của các doanh nghiệp được trình bày một cách trung thực, hợp lý và nhất quán.
Tuy nhiên sau năm 2025, Bộ Tài chính sẽ căn cứ nhu cầu, khả năng sẵn sàng của các doanh nghiệp và tình hình thực tế để quy định thời điểm cụ thể bắt buộc áp dụng Chuẩn mực Báo cáo Tài chính Quốc tế (IFRS) cho từng đối tượng cụ thể.
7. Phần mềm giúp nâng cao hiệu quả làm việc của kế toán tài chính
Để nâng cao hiệu quả công việc và đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của doanh nghiệp, việc sử dụng phần mềm hỗ trợ chuyên nghiệp là điều không thể thiếu đối với kế toán tài chính. Các phần mềm kế toán giúp tự động hóa nhiều thao tác thủ công, giảm thiểu sai sót và tiết kiệm thời gian cho kế toán, từ đó giúp họ tập trung vào những công việc có giá trị gia tăng hơn như phân tích dữ liệu tài chính, tham mưu cho ban lãnh đạo doanh nghiệp,…
Trên thị trường hiện nay có rất nhiều phần mềm kế toán khác nhau, tuy nhiên, không phải phần mềm nào cũng phù hợp với nhu cầu của tất cả các doanh nghiệp. Do vậy, việc lựa chọn phần mềm kế toán phù hợp đóng vai trò quan trọng trong việc tối ưu hóa hiệu quả công việc của kế toán tài chính.
Một trong những phần mềm kế toán được đánh giá cao và được sử dụng rộng rãi bởi các doanh nghiệp tại Việt Nam hiện nay là Fast Accounting Online. Fast Accounting Online là phần mềm kế toán quản trị do Công ty Cổ phần Phần mềm FAST phát triển, được xây dựng dựa trên nền tảng công nghệ hiện đại và đáp ứng đầy đủ các tiêu chí lựa chọn phần mềm kế toán như đã nêu trên.
Fast Accounting Online sở hữu nhiều ưu điểm nổi bật như:
- Giao diện trực quan, dễ sử dụng: Fast Accounting Online có giao diện trực quan, dễ hiểu, giúp kế toán có thể nhanh chóng nắm bắt và thao tác thành thạo.
- Tính năng đa dạng: Fast Accounting Online có đầy đủ các chức năng cần thiết cho công việc kế toán như hạch toán thu chi, lập báo cáo tài chính, quản lý thuế, quản lý kho hàng,…
- Tính bảo mật cao: Fast Accounting Onlineđược trang bị nhiều tính năng bảo mật tiên tiến, đảm bảo an toàn cho dữ liệu tài chính của doanh nghiệp.
- Có uy tín và được hỗ trợ tốt: Fast Accounting Online được phát triển bởi Công ty Cổ phần Phần mềm FAST, một trong những nhà cung cấp phần mềm uy tín hàng đầu tại Việt Nam. Fast Accounting Online cũng có đội ngũ nhân viên hỗ trợ khách hàng chuyên nghiệp, sẵn sàng giải đáp mọi thắc mắc của khách hàng 24/7.
Với những ưu điểm trên, Fast Accounting Online là lựa chọn hoàn hảo cho các doanh nghiệp muốn nâng cao hiệu quả công việc kế toán tài chính.
Để tìm hiểu thêm thông tin về phần mềm Fast Accounting Online, bạn có thể truy cập: https://faonline.vn/
- Website: https://fast.com.vn/
- Email: info@fast.com.vn
- Fanpage: https://www.facebook.com/PhanMemFAST
- Zalo: https://zalo.me/phanmemfast
Xem thêm các bài viết liên quan:
Kế toán ngân hàng là gì? Tất tần tật những điều bạn cần biết