Trả lương theo sản phẩm là phương thức tính lương dựa trên sản lượng công việc hoàn thành, áp dụng các tiêu chuẩn và mức lương cụ thể cho từng sản phẩm. Để giúp bạn hiểu rõ hơn về cách thức này và cách áp dụng trong doanh nghiệp, FAST đã tổng hợp thông tin chi tiết và hữu ích về “tính lương theo sản phẩm“. Hãy theo dõi để biết thêm chi tiết!
1. Tính lương theo sản phẩm là gì?
Trước khi tìm hiểu về lương theo sản phẩm, chúng ta cần hiểu rõ định nghĩa chính xác của tiền lương.
Theo Khoản 1, Điều 90 của Bộ luật lao động 2019, tiền lương được định nghĩa như sau: “Tiền lương là số tiền mà người sử dụng lao động trả cho người lao động theo thỏa thuận để thực hiện công việc. Nó bao gồm mức lương theo công việc hoặc chức danh, phụ cấp lương và các khoản bổ sung khác.”
Tính lương theo sản phẩm là một cách quản lý tiền lương mà khi đó mức lương của nhân viên được xác định dựa trên số lượng và chất lượng sản phẩm hoặc dịch vụ mà họ sản xuất, không phụ thuộc vào thời gian làm việc hoặc lương cố định. Phương pháp này nhằm khích lệ nhân viên tạo ra sản phẩm chất lượng cao và thúc đẩy năng suất làm việc. Thông thường, phương pháp tính lương này dựa trên một đơn giá tiền lương cho mỗi đơn vị sản phẩm.
>> Xem thêm: Hệ thống lương 3P: Cách tính lương cho nhân viên chính xác nhất
2. Ưu, nhược điểm của hình thức trả lương theo sản phẩm
Hiện nay, trên thị trường lao động, có nhiều phương pháp tính lương cho nhân viên, mỗi phương pháp đều có những ưu và nhược điểm riêng. Dưới đây là điểm mạnh và điểm yếu của việc trả lương theo sản phẩm:
2.1 Ưu điểm của hình thức tính lương theo sản phẩm
Tăng năng suất lao động:
- Khi thu nhập trực tiếp liên quan đến số lượng sản phẩm hoàn thành, người lao động sẽ có động lực để làm việc chăm chỉ và hiệu quả hơn.
- Họ sẽ tìm cách tối ưu hóa quy trình làm việc, nâng cao kỹ năng và tay nghề để tăng năng suất.
Tăng cường sự công bằng:
- Mức lương được tính toán dựa trên kết quả công việc thực tế, đảm bảo sự công bằng cho người lao động.
- Năng lực và nỗ lực cá nhân được ghi nhận và đền đáp xứng đáng.
Giảm chi phí cho doanh nghiệp:
- Doanh nghiệp chỉ trả lương cho sản phẩm hoàn thành, do đó, chi phí lao động được kiểm soát chặt chẽ.
- Tránh lãng phí thời gian và nhân lực do không phải trả lương cho những người không đạt hiệu quả công việc.
Tăng cường tinh thần trách nhiệm:
- Khi thu nhập phụ thuộc vào sản phẩm, người lao động sẽ có trách nhiệm hơn với công việc của mình.
- Họ sẽ cẩn thận hơn trong từng thao tác để đảm bảo chất lượng sản phẩm.
Dễ dàng quản lý:
- Việc tính toán và quản lý lương theo sản phẩm đơn giản và dễ dàng hơn so với các hình thức trả lương khác.
- Doanh nghiệp có thể dễ dàng theo dõi năng suất lao động và hiệu quả công việc.
Tạo môi trường làm việc cạnh tranh:
- Khi thu nhập của mỗi người phụ thuộc vào năng lực cá nhân, môi trường làm việc sẽ trở nên cạnh tranh hơn.
- Điều này thúc đẩy người lao động không ngừng nỗ lực để nâng cao năng suất và chất lượng công việc.
Tăng sự hài lòng của người lao động:
- Khi thu nhập được cải thiện, người lao động sẽ cảm thấy hài lòng hơn với công việc của mình.
- Điều này giúp giảm tỷ lệ nghỉ việc và tăng cường sự gắn bó của người lao động với doanh nghiệp.
2.2 Nhược điểm của hình thức tính lương theo sản phẩm
Gây áp lực cho người lao động: Khi thu nhập phụ thuộc vào số lượng sản phẩm hoàn thành, người lao động sẽ có áp lực phải làm việc liên tục để đạt được mục tiêu. Điều này có thể dẫn đến căng thẳng, mệt mỏi và ảnh hưởng đến sức khỏe của họ.
Tập trung vào số lượng mà bỏ qua chất lượng: Do tập trung vào việc hoàn thành sản phẩm để kiếm tiền, người lao động có thể bỏ qua việc kiểm tra chất lượng. Điều này dẫn đến sản phẩm bị lỗi, ảnh hưởng đến uy tín của doanh nghiệp.
Khó khăn trong việc đánh giá chất lượng: Việc đánh giá chất lượng sản phẩm không phải lúc nào cũng dễ dàng và khách quan. Điều này có thể dẫn đến tranh chấp giữa người lao động và doanh nghiệp.
Không hiệu quả khi áp dụng cho một số công việc không thể đo lường được sản phẩm đầu ra như: sản phẩm sáng tạo, dự án nghiên cứu, phát triển…
Dễ dẫn đến gian lận: Khi người lao động chỉ tập trung vào số lượng sản phẩm, họ có thể tìm cách gian lận để tăng số lượng sản phẩm hoàn thành. Điều này ảnh hưởng đến chất lượng sản phẩm và lợi ích của doanh nghiệp.
>>> Xem thêm: OT là gì? Cách tính lương Overtime chi tiết cho nhân viên
3. 5 cách tính lương theo sản phẩm chi tiết
Tính lương theo sản phẩm trực tiếp
Hình thức trả lương theo sản phẩm trực tiếp là phương pháp mà người lao động nhận mức lương dựa vào số lượng sản phẩm mà họ hoàn thành và chất lượng của các sản phẩm này đạt đủ yêu cầu. Đơn giá tiền công cho mỗi sản phẩm được xác định trước và thỏa thuận giữa người lao động và người sử dụng lao động.
Hình thức này thường được áp dụng cho những người lao động có vai trò trực tiếp trong quá trình sản xuất hoặc cung cấp dịch vụ. Đây có thể là những người làm công việc chế tạo, lắp ráp, sản xuất hoặc tham gia vào quá trình tạo ra sản phẩm cuối cùng.
Công thức tính lương theo sản phẩm trực tiếp:
Lương theo sản phẩm = Số lượng sản phẩm hoàn thành thực tế x Đơn giá 1 đơn vị sản phẩm.
Trong đó:
- Số lượng sản phẩm hoàn thành thực tế: Là số lượng sản phẩm mà người lao động tạo ra trong một khoảng thời gian nhất định.
- Đơn giá 1 đơn vị sản phẩm: Là tiền công được thỏa thuận cho mỗi sản phẩm hoàn thành. Đơn giá này có thể được tính dựa trên nhiều yếu tố như độ phức tạp của công việc, mức độ chất lượng yêu cầu và thị trường lao động.
Cách tính lương theo sản phẩm gián tiếp
Hình thức trả lương theo sản phẩm gián tiếp là phương pháp tính lương dựa trên sản phẩm của công nhân chính (người trực tiếp tham gia sản xuất) và đơn giá phục vụ của người hỗ trợ cho mỗi đơn vị sản phẩm.
Hình thức này thường áp dụng cho các công nhân đóng vai trò phụ, hỗ trợ người lao động chính trong quá trình sản xuất.
Công thức tính lương theo sản phẩm gián tiếp:
Lương thực nhận = Số lượng sản phẩm của công nhân chính hoàn thành thực tế x Đơn giá phục vụ 1 đơn vị sản phẩm.
Hình thức tính lương theo sản phẩm tập thể
Hình thức trả lương theo sản phẩm tập thể là phương pháp thường được áp dụng cho các công việc mà nhiều người cùng tham gia thực hiện. Trong phương pháp này, nhóm lao động được xem như một đơn vị cụ thể và lương được tính dựa trên số lượng sản phẩm tập thể hoàn thành.
Hình thức này thường được sử dụng trong các dự án nhóm, công việc tập thể hoặc sản xuất các sản phẩm yêu cầu sự phối hợp của nhiều người.
Công thức tính lương theo sản phẩm tập thể:
Lương thực nhận = Số lượng sản phẩm tập thể hoàn thành thực tế * Đơn giá 1 đơn vị sản phẩm.
Trả lương theo sản phẩm có thưởng
Hình thức trả lương theo sản phẩm có thưởng là khi người lao động nhận được một khoản tiền thưởng bổ sung vào lương cơ bản, dựa trên hiệu suất làm việc và chất lượng sản phẩm. Thưởng này được trao cho những thành tích xuất sắc, sản phẩm chất lượng cao hoặc năng suất làm việc tốt.
Công thức tính lương theo sản phẩm có thưởng:
Lương theo sản phẩm = Lương sản phẩm thực tế + [((Lt x Sp)/100) x LSP].
Trong đó:
- LSP: Lương sản phẩm thực tế.
- Lt: Phần trăm lương thưởng cho mỗi phần trăm hoàn thành sản phẩm vượt mức.
- Sp: Phần trăm hoàn thành sản phẩm vượt mức.
Trả lương theo sản phẩm lũy tiến
Hình thức tính lương theo sản phẩm lũy tiến là việc sử dụng hai loại đơn giá để tính lương: đơn giá cố định và đơn giá lũy tiến. Đơn giá cố định được áp dụng cho sản phẩm trong mức quy định, trong khi đơn giá lũy tiến được sử dụng để tính lương cho các sản phẩm vượt mức. Nếu người lao động hoàn thành nhiều sản phẩm vượt mức, tiền lương sẽ được tính thêm dựa trên đơn giá lũy tiến.
Công thức tính lương:
Lương theo sản phẩm lũy tiến = Lương sản phẩm thực tế + (Số lượng sản phẩm vượt định mức x Đơn giá 1 đơn vị sản phẩm lũy tiến).
Trong đó:
- Lương sản phẩm thực tế: Lương dựa trên sản phẩm hoàn thành thực tế theo đơn giá cố định.
- Số lượng sản phẩm vượt định mức: Số lượng sản phẩm mà người lao động hoàn thành vượt mức quy định.
- Đơn giá 1 đơn vị sản phẩm lũy tiến: Đơn giá được áp dụng cho sản phẩm vượt mức.
>>> Xem thêm: Mẫu xác nhận lương đầy đủ thông tin mới nhất
4. Phần mềm quản lý tính lương theo sản phẩm Fast HRM Online
Fast HRM Online là một phần mềm quản lý nhân sự, chấm công và tính lương 4.0 với nhiều tính năng vượt trội. Giải pháp cho phép tính lương theo sản phẩm một cách chi tiết, đáp ứng nhu cầu từ cơ bản đến đặc thù của các doanh nghiệp. Với giao diện thân thiện và tính năng linh hoạt, Fast HRM Online cung cấp các công cụ đơn giản nhưng mạnh mẽ để tổ chức và xử lý các thông tin liên quan đến lương theo sản phẩm một cách dễ dàng và chính xác.
Phần mềm này cho phép doanh nghiệp xác định các đơn giá lương cho mỗi sản phẩm và thiết lập các tiêu chuẩn chất lượng để đảm bảo tính công bằng và minh bạch trong quá trình tính toán lương.
Fast HRM Online xử lý đa dạng các kiểu tính lương: theo hệ số, lương khoán, lương sản phẩm… Cho phép khai báo đơn giá giờ công, đơn giá sản phẩm theo ngày hiệu lực. Cho phép cập nhật sản lượng sản phẩm theo cá nhân hoặc chung theo bộ phận. Và nhiều chức năng tính lương theo sản phẩm khác.
Ngoài ra, giải pháp cũng cung cấp tính năng theo dõi hiệu suất làm việc của nhân viên, từ đó giúp tối ưu hóa năng suất lao động và tăng cường hiệu quả sản xuất.
Với tính linh hoạt và khả năng tùy chỉnh cao, Fast HRM Online có thể được điều chỉnh phù hợp với nhu cầu cụ thể của mỗi doanh nghiệp, từ các công ty nhỏ đến các doanh nghiệp lớn hoạt động trong nhiều ngành công nghiệp khác nhau. Đồng thời, tính bảo mật cao cũng là một điểm nổi bật của Fast HRM Online, giúp bảo vệ thông tin lương và dữ liệu nhân viên khỏi các rủi ro và đảm bảo tuân thủ các quy định pháp luật liên quan.
>>> Xem thêm: Quản lý tính lương và thuế TNCN trên Fast HRM Online
5. Doanh nghiệp nào nên áp dụng trả lương theo sản phẩm?
Trả lương theo sản phẩm là hình thức trả lương dựa trên số lượng sản phẩm mà người lao động hoàn thành trong một khoảng thời gian nhất định. Hình thức này thường được áp dụng cho các doanh nghiệp có đặc điểm sau:
- Sản xuất hàng loạt: Doanh nghiệp sản xuất hàng loạt có quy trình sản xuất được tiêu chuẩn hóa, sản phẩm tương đồng nhau và có thể đo lường được số lượng sản phẩm một cách dễ dàng. Ví dụ: doanh nghiệp sản xuất giày dép, may mặc, đồ điện tử, v.v.
- Có thể đo lường được sản phẩm: Số lượng sản phẩm hoàn thành phải được đo lường một cách chính xác và khách quan. Ví dụ: sản phẩm được đếm bằng đơn vị, sản phẩm có trọng lượng, v.v.
- Chất lượng sản phẩm tương đối đồng đều: Chất lượng sản phẩm không ảnh hưởng quá nhiều đến mức lương của người lao động. Ví dụ: sản phẩm được sản xuất theo quy trình tiêu chuẩn, có kiểm tra chất lượng trước khi xuất xưởng.
- Nhân viên có tính tự giác cao: Trả lương theo sản phẩm đòi hỏi nhân viên phải có tính tự giác cao, chủ động hoàn thành công việc và đảm bảo chất lượng sản phẩm.
Ngoài ra, doanh nghiệp cũng cần cân nhắc các yếu tố sau khi quyết định áp dụng trả lương theo sản phẩm:
- Mức độ cạnh tranh của thị trường lao động: Nếu thị trường lao động cạnh tranh cao, doanh nghiệp cần có mức lương hấp dẫn để thu hút và giữ chân nhân viên.
- Khả năng tài chính của doanh nghiệp: Doanh nghiệp cần đảm bảo có đủ khả năng tài chính để chi trả lương cho nhân viên theo sản phẩm.
- Văn hóa doanh nghiệp: Trả lương theo sản phẩm có thể phù hợp với văn hóa doanh nghiệp chú trọng hiệu quả công việc và khuyến khích tính tự chủ của nhân viên.
>> Xem thêm: Thuế lũy tiến là gì? Biểu thuế TNCN lũy tiến mới nhất
6. Các câu hỏi thường gặp về cách tính lương theo sản phẩm
6.1 Làm thế nào để xác định đơn giá tiền công cho mỗi sản phẩm?
Để xác định đơn giá tiền công cho mỗi sản phẩm, có một số bước cơ bản mà bạn có thể thực hiện:
- Phân tích chi phí: Đầu tiên, bạn cần phân tích tổng chi phí để sản xuất mỗi sản phẩm. Chi phí này bao gồm cả các chi phí trực tiếp (như nguyên vật liệu, lao động trực tiếp) và chi phí gián tiếp (như chi phí máy móc, quản lý, tiền thuê mặt bằng).
- Xác định lợi nhuận mong muốn: Bạn cần xác định mức lợi nhuận mong muốn hoặc mức lợi nhuận cần thiết để đảm bảo sự phát triển và bền vững của doanh nghiệp.
- Ước lượng sản lượng: Dựa trên nhu cầu thị trường và khả năng sản xuất của doanh nghiệp, ước lượng sản lượng dự kiến mà bạn dự định sản xuất.
- Tính toán đơn giá tiền công: Sau khi biết chi phí sản xuất và lợi nhuận mong muốn, bạn có thể tính toán đơn giá tiền công cho mỗi sản phẩm bằng cách chia tổng chi phí và lợi nhuận mong muốn cho số lượng sản phẩm ước tính.
- Kiểm tra và điều chỉnh: Sau khi tính toán đơn giá tiền công, hãy kiểm tra và so sánh với giá cả trên thị trường và chi phí sản xuất thực tế để đảm bảo tính khả thi và cạnh tranh của sản phẩm.
- Theo dõi và điều chỉnh định kỳ: Tiếp tục theo dõi và điều chỉnh đơn giá tiền công định kỳ để phản ánh các biến động trong chi phí sản xuất và thị trường. Điều này giúp đảm bảo sự linh hoạt và thích ứng của doanh nghiệp với môi trường kinh doanh.
Quan trọng nhất, khi xác định đơn giá tiền công, hãy đảm bảo rằng nó phản ánh được cả yếu tố lợi nhuận và khả năng cạnh tranh của doanh nghiệp của bạn trên thị trường.
6.2 Làm thế nào để đảm bảo tính công bằng khi tính lương theo sản phẩm?
Để đảm bảo tính công bằng khi tính lương theo sản phẩm, bạn có thể thực hiện các biện pháp sau đây:
- Xác định rõ ràng tiêu chí đánh giá:
- Cần xác định rõ ràng các tiêu chí đánh giá năng suất lao động, chất lượng sản phẩm, và các yếu tố khác ảnh hưởng đến mức lương.
- Các tiêu chí này cần được công khai, minh bạch để người lao động nắm rõ.
- Áp dụng hệ thống đánh giá hiệu quả:
- Hệ thống đánh giá hiệu quả cần được thực hiện một cách khách quan, công bằng và nhất quán.
- Có thể áp dụng các phương pháp đánh giá như:
- Quan sát trực tiếp.
- Theo dõi tiến độ công việc.
- Kiểm tra chất lượng sản phẩm.
- Cung cấp đầy đủ dụng cụ và điều kiện làm việc:
- Doanh nghiệp cần cung cấp đầy đủ dụng cụ, thiết bị và điều kiện làm việc cần thiết để người lao động có thể hoàn thành tốt công việc.
- Việc này đảm bảo rằng tất cả người lao động đều có cơ hội ngang nhau để đạt được năng suất cao.
- Tránh áp dụng mức lương quá thấp:
- Mức lương cần đảm bảo đủ để đáp ứng nhu cầu thiết yếu của người lao động và phù hợp với năng suất lao động của họ.
- Mức lương quá thấp có thể dẫn đến tình trạng người lao động làm việc cẩu thả, ảnh hưởng đến chất lượng sản phẩm.
- Thường xuyên trao đổi với người lao động:
- Doanh nghiệp cần thường xuyên trao đổi với người lao động về hiệu quả công việc, mức lương và các vấn đề liên quan.
- Việc này giúp giải quyết các mâu thuẫn, tranh chấp và tạo động lực cho người lao động.
6.3 Có cách nào để đưa tiêu chí chất lượng sản phẩm vào việc tính lương không?
Có, có một số cách để tiêu chí đánh giá chất lượng sản phẩm được tính vào việc tính lương:
- Tiêu chuẩn chất lượng cụ thể: Xác định các tiêu chuẩn cụ thể cho chất lượng sản phẩm, ví dụ như số lượng sản phẩm được sản xuất trong một khoảng thời gian nhất định hoặc tỷ lệ lỗi phải giảm xuống dưới một ngưỡng nhất định. Nhân viên sẽ được đánh giá dựa trên việc đạt được các tiêu chuẩn này.
- Phản hồi từ khách hàng: Sử dụng phản hồi từ khách hàng để đánh giá chất lượng sản phẩm. Nếu sản phẩm nhận được đánh giá tích cực từ khách hàng và không gặp phải nhiều khiếu nại, nhân viên có thể được đánh giá cao hơn trong việc tính lương.
- Đánh giá nội bộ: Thực hiện đánh giá nội bộ hoặc kiểm tra chất lượng sản phẩm để xác định mức độ hoàn thiện và đáp ứng yêu cầu. Kết quả của đánh giá này có thể được sử dụng để quyết định việc tính lương cho nhân viên.
- Thời gian và hiệu suất lao động: Đánh giá chất lượng sản phẩm dựa trên thời gian và hiệu suất lao động của nhân viên. Nếu họ có thể sản xuất sản phẩm chất lượng cao trong một khoảng thời gian ngắn, họ có thể được tính lương cao hơn.
- Số lượng sản phẩm được bán ra: Đánh giá chất lượng sản phẩm dựa trên số lượng sản phẩm được bán ra. Nếu nhân viên có thể tăng doanh số bán hàng thông qua sản phẩm chất lượng cao, họ có thể được thưởng lương thêm.
6.4 Làm thế nào để xử lý các tình huống đặc biệt như sản phẩm bị lỗi hoặc không đạt tiêu chuẩn?
Để xử lý các tình huống đặc biệt như sản phẩm bị lỗi hoặc không đạt tiêu chuẩn, bạn có thể thực hiện các bước sau:
- Xác định nguyên nhân: Đầu tiên, cần xác định và phát hiện lỗi cụ thể của sản phẩm. Điều này có thể bao gồm kiểm tra sản phẩm, thu thập phản hồi từ khách hàng hoặc tiến hành kiểm tra nội bộ.
- Ngưng sản xuất hoặc phân phối: Nếu sản phẩm không đạt tiêu chuẩn, cần ngưng sản xuất hoặc phân phối sản phẩm đó ngay lập tức để tránh tiếp tục phát tán sản phẩm lỗi ra thị trường.
- Quy trình xử lý sản phẩm lỗi: Thực hiện một quy trình xử lý cụ thể cho sản phẩm bị lỗi, bao gồm việc làm lại, sửa chữa hoặc loại bỏ sản phẩm lỗi. Đảm bảo rằng quy trình này được thực hiện một cách công bằng và minh bạch.
- Thu thập thông tin và phản hồi từ khách hàng: Thu thập thông tin về các vấn đề liên quan đến sản phẩm từ phản hồi của khách hàng để cải thiện quy trình sản xuất và chất lượng sản phẩm trong tương lai.
- Học hỏi và cải thiện: Sử dụng các kinh nghiệm và thông tin thu thập được từ việc xử lý sản phẩm lỗi để cải thiện quy trình sản xuất và chất lượng sản phẩm trong tương lai.
- Tính toán chi phí và tổn thất: Đánh giá tổn thất kinh tế do sản phẩm bị lỗi gây ra và tính toán chi phí để xử lý vấn đề này, bao gồm chi phí sửa chữa, hoàn trả và mất mát do hủy bỏ sản phẩm.
Bằng cách thực hiện các bước này một cách cẩn thận và hiệu quả, bạn có thể giải quyết các tình huống đặc biệt như sản phẩm bị lỗi một cách có trách nhiệm và hiệu quả.
Xem thêm các bài viết liên quan: