Fast Business Online đáp ứng chuẩn mực IFRS 09 - Công cụ tài chính

Mục lục

Khái quát về IFRS 09 – Công cụ tài chính

IFRS 09 – Công cụ tài chính là một chuẩn mực kế toán quốc tế do Hội đồng Chuẩn mực Kế toán Quốc tế (IASB) ban hành, thay thế cho IAS 39 – Công cụ tài chính: Nhận dạng và Đo lường. IFRS 9 được thiết kế để cải thiện cách phân loại, đo lường và ghi nhận tổn thất tín dụng cũng như kế toán phòng ngừa rủi ro. Chuẩn mực này có hiệu lực bắt buộc đối với các kỳ kế toán bắt đầu từ ngày 1 tháng 1 năm 2018.

Mục tiêu

Mục tiêu chính của chuẩn mực IFRS 09 là quy định yêu cầu về ghi nhận, đo lường, đánh giá suy giảm giá trị, dừng ghi nhận và kế toán phòng ngừa rủi ro chung. Đối với các tổ chức tài chính, chuẩn mực yêu cầu họ phải trích lập quỹ dự phòng cho các khoản tổn thất trong tương lai thay vì các quỹ dự phòng cho các tổn thất đã phát sinh.

Cụ thể, IFRS 09 tập trung vào 4 khía cạnh chính:

Phân loại và đo lường.
Hạch toán các thay đổi rủi ro tín dụng đối với nợ phải trả tài chính.
Tổn thất tín dụng kỳ vọng (Expected Credit Loss – ECL).
Kế toán phòng ngừa rủi ro (Hedge Accounting).

>>> Tìm hiểu thêm về trích lập quỹ dự phòng

Nguyên tắc

Nguyên tắc cơ bản của IFRS 09 được thiết lập để hướng dẫn việc kế toán các công cụ tài chính, giúp báo cáo tài chính phản ánh chính xác tình hình tài chính và hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp.

Dù đã thay thế IAS 39 nhưng chuẩn mực kế toán IFRS 09 – Công cụ tài chính vẫn giữ một số nguyên tắc cũ. Cụ thể là các yêu cầu về dừng ghi nhận các tài sản tài chính và nợ tài chính cũng như việc phân loại và đo lường các khoản nợ phải trả tài chính vẫn được giữ nguyên.

Phạm vi

IFRS 09 được xem là công cụ “xương sống” của các tổ chức tài chính, chuẩn mực này chia tất cả mọi tài sản của IAS 39 thành 2 loại chính:

Tài sản được đo lường theo giá trị khấu hao.
Tài sản được đo lường theo giá trị hợp lý.

Phạm vi áp dụng của IFRS 09 – Công cụ tài chính được thiết kế để bao gồm hầu hết các loại công cụ tài chính mà các doanh nghiệp sử dụng trong hoạt động kinh doanh. Tuy nhiên, có một số ngoại lệ, cụ thể:

Phần sở hữu của công ty con, liên doanh và công ty liên kết (theo IFRS 10, IAS 28).
Hợp đồng bảo hiểm (áp dụng IFRS 4 hoặc IFRS 17).
Quyền và nghĩa vụ phát sinh từ trợ cấp nhân viên (áp dụng IAS 19).
Hợp đồng thuê (áp dụng IFRS 16).
Công cụ tài chính phát hành bởi doanh nghiệp báo cáo và được phân loại là vốn chủ sở hữu (equity instruments, áp dụng IAS 32).
Công cụ phi tài chính: Hàng tồn kho, tài sản hữu hình hoặc vô hình.

Các khó khăn khi áp dụng và triển khai IFRS 09 – Công cụ tài chính

IFRS 09 được xem là một trong những thay đổi phức tạp nhất mà các tổ chức tài chính trên toàn cầu đã thực hiện trong thập kỷ qua. Việc áp dụng chuẩn mực này không chỉ yêu cầu điều chỉnh mô hình rủi ro tín dụng mà còn đòi hỏi nâng cao năng lực quản trị, tăng cường kiểm soát quy trình kế toán và thúc đẩy sự phối hợp chặt chẽ giữa chức năng quản lý rủi ro và tài chính.

Dù quá trình triển khai đi kèm với những chi phí đáng kể, giá trị mà IFRS 09 mang lại vượt xa những thách thức này. Chuẩn mực góp phần nâng cao tính minh bạch và cải thiện khả năng phục hồi của các tổ chức tài chính, tạo nền tảng vững chắc hơn cho hệ thống tài chính toàn cầu.

Một số thách thức khi triển khai IFRS 09 – Công cụ tài chính:

Yêu cầu thuyết minh báo cáo tài chính: Cần cung cấp thông tin chi tiết và cân đối giữa thời gian chuẩn bị và độ chính xác của báo cáo.
Kiểm soát kỳ vọng của các bên liên quan: Cần giải thích rõ các tác động và thay đổi có thể xảy ra trong quá trình triển khai.
Tái tổ chức và đào tạo nhân viên: Cần điều chỉnh chiến lược kinh doanh, KPI và đào tạo lại nhân viên để đáp ứng yêu cầu mới.
Đánh giá tác động tài chính: Cần đánh giá ảnh hưởng của IFRS 09 ngay từ ngày đầu và tác động đến báo cáo tài chính.
Thay đổi hệ thống và quy trình: Để áp dụng IFRS 09, cần điều chỉnh hệ thống và quy trình, đặc biệt về dữ liệu và mô hình hóa.
Các xét đoán quan trọng: Cần có các xét đoán trong đánh giá mô hình kinh doanh và tổn thất tín dụng kỳ vọng (ECL), có thể làm thay đổi chiến lược quản lý tín dụng và các khoản đầu tư hiện tại.

Fast Business Online đáp ứng chuẩn mực IFRS 09 – Công cụ tài chính

Khai báo thông tin công cụ tài chính cho hợp đồng

Khai báo thông tin công cụ tài chính cho hợp đồng theo chuẩn mực IFRS 09 đóng vai trò quan trọng trong quá trình lưu trữ và truy xuất dữ liệu thông hợp đồng, đồng thời, hỗ trợ hạch toán tự động các bút toán có liên quan.

Khai báo thông tin cho các hợp đồng có loại là:

4 – Tài sản tài chính.
5 – Nợ tài chính.

Bảng khai báo thông tin công cụ tài chính cho hợp đồng

Theo định nghĩa, công cụ tài chính là các thỏa thuận mua bán làm phát sinh tài sản tài chính cho bên mua và phát sinh nợ tài chính hoặc công cụ vốn cho bên bán. Hướng dẫn được dùng tùy thuộc ngữ cảnh thực tế. Nếu thuộc phân hệ phải thu, chọn “4 – Tài sản tài chính”; nếu thuộc phải trả, chọn “5 – Nợ tài chính.

>>> Xem hướng dẫn chi tiết tại: https://fbohelp.fast.com.vn/fbohelp/kbao-cctc-theo-hd/

Hạch toán công cụ tài chính cho hợp đồng

Phần mềm Fast Business Online cho phép khai báo sẵn từng kỳ các bút toán điều chỉnh, đáp ứng 2 yêu cầu quan trọng của chuẩn mực IFRS 09 – Công cụ tài chính:

Ghi nhận và đánh giá các khoản đi vay, cho vay theo các phương pháp phù hợp như giá trị hợp lý.
Chiết khấu dòng tiền tương lai, sử dụng lãi suất chiết khấu để tính toán giá trị hiện tại của các dòng tiền tương lai.

Phần mềm cho phép theo dõi chi tiết các hợp đồng công cụ tài chính, bao gồm “Tài sản tài chính” và “Nợ tài chính”, được liên kết chặt chẽ với các phân hệ phải thu và phải trả. Mọi bút toán liên quan đến các hợp đồng này đều được tự động phản ánh trên báo cáo tài chính thông qua hệ thống, đảm bảo tính chính xác và minh bạch. Đồng thời, phần mềm hỗ trợ người dùng tạo và quản lý các bút toán định kỳ, giúp đơn giản hóa việc hạch toán các giao dịch tài chính theo đúng quy định và nội dung hợp đồng.

Bảng thông tin hạch toán

Xem chi tiết tại: https://fbohelp.fast.com.vn/fbohelp/contractfinancialinstruments/

Bút toán điều chỉnh công cụ tài chính định kỳ

Chức năng tự động xác định các bút toán định kỳ còn hiệu lực phát sinh từ các hợp đồng tài sản tài chính, nợ tài chính đã khai báo trước đó cần hạch toán.

Khi có nhu cầu điều chỉnh thông tin tỷ giá, số chứng từ tự động cho nhiều chứng từ/hợp đồng, chương trình cung cấp tiện ích “Cập nhật tỷ giá cho nhiều chứng từ” (đối với các hợp đồng ngoại tệ) và “Cập nhật sổ chứng từ cho nhiều bút toán”:

Bút toán điều chỉnh công cụ tài chính định kỳ

Xem chi tiết tại: https://fbohelp.fast.com.vn/fbohelp/periodifinancialinstrumentsadjustmententry/

Bảng tổng hợp công cụ tài chính theo hợp đồng

Báo cáo tổng hợp cung cấp cái nhìn tổng quan về các công cụ tài chính, giúp phân loại và đo lường chính xác tài sản/nợ tài chính. Là công cụ hỗ trợ quản lý tổn thất tín dụng kỳ vọng (ECL), phân bổ doanh thu chưa thực hiện, đảm bảo tính chính xác và minh bạch trong báo cáo tài chính.