fbpx

Kế toán công là gì? Tổng quan và những quy định cần biết

03/01/2025

03/01/2025

35

Kế toán công là một lĩnh vực quan trọng trong hệ thống tài chính, đảm bảo tính minh bạch trong việc quản lý ngân sách nhà nước. Các hoạt động kế toán công không chỉ phục vụ mục tiêu quản lý tài chính mà còn đảm bảo sự tuân thủ các quy định pháp luật. Trong bài viết này, bạn hãy cùng FAST tìm hiểu chi tiết về kế toán công, các nguyên tắc cơ bản và những quy định cần biết!

1. Kế toán công là gì?

Kế toán công là lĩnh vực kế toán đảm nhận việc quản lý và kiểm soát ngân sách trong các cơ quan nhà nước, tổ chức hành chính sự nghiệp và các đơn vị công. Công việc này bao gồm việc thu thập, ghi chép, tổng hợp và báo cáo các hoạt động tài chính, đồng thời phân tích và giám sát tình hình kinh tế của các tổ chức công. Nhờ đó, các cơ quan có thể đảm bảo tính minh bạch, tuân thủ pháp luật và sử dụng hiệu quả các nguồn lực tài chính.

kế toán công

Kế toán công là đảm nhận việc quản lý và kiểm soát ngân sách trong các cơ quan nhà nước

2. Đặc điểm của kế toán công so với kế toán doanh nghiệp

Kế toán công và kế toán doanh nghiệp, mặc dù đều liên quan đến việc quản lý tài chính, nhưng có những đặc điểm riêng biệt. Cụ thể chi tiết như sau:

Tiêu chí Kế toán công Kế toán doanh nghiệp
Đối tượng quản lý Tập trung hướng đến các cơ quan, tổ chức và đơn vị công Tập trung đến các doanh nghiệp và tổ chức tư nhân
Quy định và pháp lý Tuân thủ theo quy định pháp luật của nhà nước Tuân thủ theo quy định pháp luật về kinh doanh
Mức độ phức tạp Yêu cầu tuân thủ các quy trình và chuẩn mực khắt khe Đơn giản hơn, tập trung vào các hoạt động kinh doanh
Mục đích sử dụng Phục vụ lợi ích của cộng đồng và xã hội Phục vụ mục đích quản lý, định giá và chiến lược doanh nghiệp

3. Vai trò và nhiệm vụ của kế toán công

Kế toán công đảm nhiệm các chức năng quan trọng trong việc đảm bảo tính công khai, minh bạch và chính xác trong quản lý tài chính nhà nước. Dưới đây là chi tiết những vai trò và nhiệm vụ chính của kế toán công thường đảm nhận:

  • Hạch toán, ghi chép các khoản thu, chi trong các cơ quan, đơn vị hành chính.
  • Lập, theo dõi và quản lý ngân sách của các cơ quan, tổ chức công, đảm bảo tính chính xác và hiệu quả.
  • Giám sát, kiểm tra việc thực hiện ngân sách, đảm bảo tuân thủ các quy định pháp luật về tài chính.
  • Tổng hợp, báo cáo tình hình tài chính, cung cấp thông tin rõ ràng về các hoạt động kinh tế và ngân sách.
  • Thực hiện các hoạt động kiểm toán nội bộ và đưa ra thông tin tài chính cần thiết cho các bên liên quan.
  • Đề xuất các giải pháp về quản lý ngân sách, tài chính và chính sách công nhằm tối ưu hóa hiệu quả chi tiêu công.
  • Tham gia các thủ tục liên quan đến thu, chi ngân sách, thuế và quản lý tài sản công.
  • Đánh giá hiệu quả trong việc sử dụng ngân sách và tài sản công, tối ưu hóa các nguồn lực.
  • Phối hợp trong các dự án phát triển, đàm phán hợp đồng với các đối tác, đảm bảo tính bền vững về mặt tài chính.
  • Tham gia phòng ngừa, quản lý rủi ro tài chính, bảo vệ ngân sách và tài sản nhà nước khỏi các nguy cơ thất thoát và chi phí không kiểm soát.

vai trò và nhiệm vụ của kế toán công

Kế toán công đảm nhiệm các chức năng quan trọng trong việc đảm bảo tính công khai

4. Các quy định pháp lý về kế toán công tại Việt Nam

Hệ thống pháp luật Việt Nam đã ban hành nhiều văn bản quy phạm pháp luật để điều chỉnh hoạt động kế toán công, đảm bảo tính minh bạch trong quản lý tài chính nhà nước. Một số quy định chính, bao gồm:

4.1. Luật Kế toán và các văn bản hướng dẫn

Trong khuôn khổ hoạt động kế toán công tại Việt Nam, các quy định pháp lý chủ yếu được thiết lập bởi Luật Kế toán và các văn bản hướng dẫn liên quan. Cụ thể bao gồm:

  • Luật Kế toán mới nhất áp dụng năm 2023

Hiện nay, Luật Kế toán được áp dụng theo Luật Kế toán năm 2015, đã được sửa đổi và bổ sung bởi các quy định trong Luật Quản lý thuế năm 2019. Cụ thể, Điều 150 của Luật Quản lý thuế bổ sung Điều 70a, quy định về các tổ chức kinh doanh dịch vụ làm thủ tục về thuế được cung cấp dịch vụ kế toán cho các doanh nghiệp siêu nhỏ.

  • Văn bản hướng dẫn Luật Kế toán

Nghị định hướng dẫn Luật Kế toán:

  • Nghị định 174/2016/NĐ-CP: Hướng dẫn chi tiết về Luật Kế toán.
  • Nghị định 25/2017/NĐ-CP: Quy định chi tiết về báo cáo tài chính nhà nước.
  • Nghị định 41/2018/NĐ-CP: Xử phạt vi phạm hành chính trong kế toán và kiểm toán độc lập.
  • Nghị định 151/2018/NĐ-CP: Sửa đổi các điều kiện đầu tư, kinh doanh liên quan đến Bộ Tài chính.
  • Nghị định 05/2019/NĐ-CP: Quy định chi tiết về kiểm toán nội bộ.
  • Nghị định 123/2020/NĐ-CP: Hướng dẫn về hóa đơn và chứng từ.
  • Nghị định 102/2021/NĐ-CP: Sửa đổi quy định về các xử phạt hành chính trong nhiều lĩnh vực (kế toán, kiểm toán, hải quan,…)

Thông tư hướng dẫn Luật Kế toán:

  • Thông tư 297/2016/TT-BTC: Quy định về cấp, quản lý và sử dụng Giấy chứng nhận năng lực kinh doanh dịch vụ kế toán.
  • Thông tư 296/2016/TT-BTC: Cấp, thu hồi và quản lý Giấy chứng nhận hành nghề dịch vụ kế toán.
  • Thông tư 292/2016/TT-BTC: Yêu cầu cập nhật kiến thức thường xuyên cho các kế toán viên.
  • Thông tư 91/2017/TT-BTC: Quy định về cấp, quản lý chứng chỉ kiểm toán viên và kế toán viên.
  • Thông tư 39/2020/TT-BTC: Sửa đổi chế độ báo cáo trong lĩnh vực kế toán và kiểm toán độc lập.
  • Thông tư 09/2021/TT-BTC: Hướng dẫn kiểm tra các hoạt động dịch vụ kế toán.
  • Thông tư 43/2023/TT-BTC: Quy định về các thủ tục hành chính trong lĩnh vực quản lý Nhà nước.

luật kế toán và các văn bản hướng dẫn về kế toán công

Các quy định pháp lý chủ yếu được thiết lập bởi Luật Kế toán

4.2. Chuẩn mực kế toán công

Trong khuôn khổ hoạt động kế toán công tại Việt Nam, có các chuẩn mực kế toán công được ban hành nhằm đảm bảo tính chính xác, minh bạch và tuân thủ pháp luật. Sau đây là 5 chuẩn mực kế toán công cơ bản:

  • Chuẩn mực kế toán công số 01 – “Trình bày báo cáo tài chính” (Phụ lục số 01)
  • Chuẩn mực kế toán công số 02 – “Báo cáo lưu chuyển tiền tệ” (Phụ lục số 02)
  • Chuẩn mực kế toán công số 12 – “Hàng tồn kho” (Phụ lục số 03)
  • Chuẩn mực kế toán công số 17 – “Bất động sản, nhà xưởng và thiết bị” (Phụ lục số 04)
  • Chuẩn mực kế toán công số 31 – “Tài sản vô hình” (Phụ lục số 05)

4.3. Chế độ kế toán áp dụng cho đơn vị hành chính sự nghiệp

Để đảm bảo tính công khai, minh bạch và hiệu quả trong quản lý tài chính nhà nước, các đơn vị hành chính sự nghiệp cần tuân thủ các quy định pháp lý cụ thể về kế toán công. Chi tiết như sau:

  • Chứng từ kế toán: Các đơn vị được tự thiết kế chứng từ phù hợp với nghiệp vụ kinh tế, trừ trường hợp đã có mẫu quy định trong pháp luật. Chứng từ phải phản ánh chính xác các nghiệp vụ và tuân thủ các quy định của Luật Kế toán.
  • Sổ kế toán: Đơn vị phải mở sổ kế toán để ghi chép và lưu trữ mọi hoạt động kinh tế, tài chính. Việc mở, ghi, khóa và bảo quản sổ phải tuân theo pháp luật về kế toán.
  • Báo cáo tài chính: Báo cáo phản ánh đầy đủ các hoạt động kinh tế, tài chính, nhất quán với sổ kế toán và nộp cơ quan có thẩm quyền trong vòng 90 ngày sau kỳ kế toán kết thúc.

Chế độ kế toán áp dụng cho đơn vị hành chính trong kế toán công

Chế độ kế toán áp dụng cho đơn vị hành chính sự nghiệp

5. Quy trình kế toán công cơ bản

Quy trình kế toán công là một chuỗi các hoạt động liên tiếp, có hệ thống nhằm ghi nhận, đo lường các hoạt động tài chính của các đơn vị hành chính sự nghiệp. Quy trình này thường được chia thành các bước cụ thể như sau:

  • Bước 1: Ghi nhận các nghiệp vụ phát sinh

Tập hợp và ghi nhận tất cả các hoạt động kinh tế, tài chính xảy ra trong đơn vị hành chính sự nghiệp.

  • Bước 2: Lập chứng từ kế toán gốc

Dựa trên các thông tin về nghiệp vụ đã ghi nhận, lập chứng từ kế toán gốc chính xác và đầy đủ theo quy định pháp luật.

  • Bước 3: Xác minh tính hợp lệ của chứng từ

Tiến hành kiểm tra, rà soát từng chứng từ để đảm bảo tính hợp pháp, chính xác và tuân theo các quy định kế toán công.

  • Bước 4: Ghi sổ kế toán

Dựa trên các chứng từ hợp lệ, bộ phận kế toán ghi chép các giao dịch vào hệ thống sổ kế toán và cập nhật dữ liệu trong hệ thống kế toán điện tử.

  • Bước 5: Phân loại và lưu trữ chứng từ

Sắp xếp và lưu trữ các chứng từ kế toán theo trình tự, đảm bảo dễ dàng tra cứu và tuân theo các yêu cầu lưu trữ lâu dài.

  • Bước 6: Kết chuyển bút toán cuối kỳ

Thực hiện các bút toán kết chuyển cần thiết vào cuối kỳ kế toán để phản ánh đầy đủ tình hình tài chính của đơn vị.

  • Bước 7: Khóa sổ và tính số dư

Khóa sổ kế toán để kết thúc kỳ kế toán, xác định số dư và các tài khoản kế toán theo quy định.

  • Bước 8: Tạo lập bảng cân đối số phát sinh

Biên soạn bảng cân đối số phát sinh để tóm tắt và đối chiếu các hoạt động kinh tế, tài chính trong kỳ.

  • Bước 9: Tổ chức lập báo cáo tài chính và hoàn tất công tác quyết toán thuế

Tổng hợp và trình bày báo cáo tài chính theo yêu cầu pháp luật, đồng thời hoàn tất các nghĩa vụ quyết toán thuế với cơ quan nhà nước.

quy trình kế toán công cơ bản

Quy trình kế toán công là một chuỗi các hoạt động liên tiếp

6. Các thách thức trong kế toán công và giải pháp

Kế toán công, mặc dù đóng vai trò quan trọng trong quản lý tài chính nhà nước, vẫn đối mặt với nhiều thách thức. Dưới đây là một số thách thức điển hình và các giải pháp tiềm năng:

6.1. Quản lý ngân sách hiệu quả

Quản lý ngân sách nhà nước thường gặp khó khăn do sự phân bổ nguồn lực không đồng đều, thiếu sự giám sát chặt chẽ và tình trạng lãng phí trong chi tiêu công. Đôi khi, việc kiểm soát các khoản chi tiêu không đạt được các mục tiêu cụ thể, dẫn đến sự mất cân đối và hiệu quả thấp trong việc sử dụng ngân sách. 

Một số phương pháp cụ thể để giải quyết vấn đề này như sau:

  • Xây dựng các hệ thống giám sát ngân sách chặt chẽ, thường xuyên.
  • Đảm bảo việc báo cáo chi tiết về các khoản chi tiêu, đồng thời công khai thông tin tài chính để tạo sự minh bạch và trách nhiệm giải trình.

quản lý ngân sách hiệu quả trong kế toán công

Xây dựng các hệ thống giám sát ngân sách chặt chẽ

6.2. Minh bạch hóa thông tin tài chính

Một thách thức khác là việc minh bạch hóa thông tin tài chính trong các đơn vị hành chính công. Các số liệu tài chính thường không được công bố đầy đủ hoặc chưa đảm bảo tính chính xác và trung thực. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến sự tin tưởng của người dân mà còn tạo ra các rủi ro về tham nhũng, thiếu trách nhiệm giải trình trong quản lý tài chính nhà nước.

Do đó, cần có các giải pháp hiệu quả để tăng cường tính minh bạch tài chính, cụ thể:

  • Phối hợp với các cơ quan thanh tra, kiểm toán để thường xuyên kiểm tra các chứng từ, báo cáo tài chính.
  • Công bố các báo cáo tài chính hàng năm trên các nền tảng công khai để người dân có thể giám sát.

6.3. Ứng dụng công nghệ trong kế toán công

Dù công nghệ mang lại nhiều lợi ích nhưng việc ứng dụng công nghệ trong kế toán công vẫn còn nhiều khó khăn. Đội ngũ cán bộ kế toán thường thiếu kỹ năng về các phần mềm kế toán hiện đại. Hơn nữa, việc triển khai các hệ thống công nghệ thông tin đòi hỏi cơ sở hạ tầng kỹ thuật phù hợp. Chi phí đầu tư thường khá lớn và đôi khi vượt quá khả năng tài chính của nhiều đơn vị hành chính sự nghiệp.

Một số cách hiệu quả để giải quyết vấn đề, cụ thể:

  • Đào tạo cán bộ kế toán về các phần mềm và công cụ kế toán hiện đại.
  • Tối ưu hóa các hệ thống công nghệ thông tin trong các cơ quan hành chính, đảm bảo tính bảo mật, an toàn dữ liệu và chi phí hợp lý.
  • Hợp tác với các nhà cung cấp công nghệ để triển khai các hệ thống công nghệ phù hợp, đồng bộ và hiệu quả nhất.

ứng dụng công nghệ trong kế toán công

Tối ưu hóa các hệ thống công nghệ thông tin trong các cơ quan hành chính

7. Giải pháp hiệu quả cho kế toán công với Fast Accounting Online

Fast Accounting Online là phần mềm kế toán điện toán đám mây tiên tiến, không cần cài đặt và có thể sử dụng trên mọi trình duyệt web. Sản phẩm này hoạt động độc lập với hệ điều hành và có thể sử dụng trên các thiết bị thông minh như máy tính, laptop, máy tính bảng và điện thoại. Nhờ công nghệ dữ liệu phân mảnh, phần mềm có tốc độ xử lý nhanh chóng và không giảm hiệu suất theo thời gian, một lợi thế vượt trội so với các phần mềm cài đặt truyền thống.

Tính năng nổi bật của Fast Accounting Online, bao gồm:

  • Đầy đủ nghiệp vụ kế toán công: Phần mềm đáp ứng mọi yêu cầu kế toán trong các đơn vị hành chính công, từ quản lý ngân sách, thu chi, đến báo cáo tài chính, phù hợp với mọi lĩnh vực hoạt động nhà nước.
  • Chi phí tối ưu và linh hoạt: Với chi phí sử dụng chỉ từ 146.000 VNĐ/tháng, Fast Accounting Online không yêu cầu đầu tư cơ sở hạ tầng. Người dùng không phải lo về các chi phí bảo trì hay nâng cấp.
  • Báo cáo quản trị đa chiều: Tính năng báo cáo linh hoạt, có thể xuất dữ liệu theo các định dạng khác nhau (Excel, PDF) theo nhu cầu của từng cơ quan, giúp việc báo cáo trở nên đơn giản và nhanh chóng.
  • Cập nhật liên tục các mẫu kế toán hiện hành: Phần mềm thường xuyên cập nhật các mẫu biểu, chuẩn mực kế toán mới nhất theo quy định pháp luật, đảm bảo tính chính xác và tuân thủ pháp lý.
  • Khả năng bảo mật cao: Fast Accounting Online tích hợp công nghệ bảo mật SSL, đảm bảo an toàn tối đa trong việc xử lý và lưu trữ dữ liệu, bảo vệ thông tin nhạy cảm của các cơ quan nhà nước.
  • Tính năng kết nối hệ thống tiện ích: Phần mềm được tích hợp trực tiếp với các công cụ cần thiết như HTKK, ngân hàng điện tử, hệ thống hợp đồng điện tử, chữ ký số và các hệ thống khác, tối ưu hóa quy trình giao dịch và quản lý.

ứng dụng fast accounting online trong kế toán công

Fast Accounting Online là phần mềm kế toán điện toán đám mây tiên tiến

Bài viết trên đã cung cấp cái nhìn tổng quan về kế toán công, những nhiệm vụ và quy định pháp lý cần nắm rõ. Việc tuân thủ các chuẩn mực này không chỉ đảm bảo tính chính xác mà còn góp phần xây dựng sự minh bạch trong quản lý tài chính nhà nước. Nếu còn bất kỳ câu hỏi hay cần tư vấn chi tiết, đừng ngần ngại liên hệ đến FAST để được hỗ trợ thêm nhé!

THÔNG TIN LIÊN HỆ: