Thuật ngữ “Công nghệ thông tin” lần đầu tiên xuất hiện vào năm 1958, đến nay đã phủ khắp toàn cầu. Trong lĩnh vực công nghệ thông tin lại bao gồm nhiều ngành nghề khác nhau. Nổi bật lên trong số đó phải kể đến ngành Hệ thống thông tin quản lý (MIS).
Mức độ ứng dụng công nghệ thông tin vào công tác quản lý của các doanh nghiệp ngày càng tăng cao. Điều đó đòi hỏi thị trường lao động không ngừng thay đổi để cung ứng nguồn nhân lực phù hợp và chất lượng. Trong đó, các chuyên gia hệ thống thông tin quản lý sẽ là cánh tay đắc lực giúp doanh nghiệp đưa ra các chiến lược phát triển, xây dựng hệ thống thông tin, xử lý quy trình nghiệp vụ, triển khai ứng dụng công nghệ vào quá trình hoạt động với mục tiêu tối đa hóa lợi nhuận và giảm thiểu chi phí thấp nhất. Vậy MIS là gì? Tiềm năng ngành MIS trong tương lai sẽ như thế nào? Hãy cùng FAST khám phá kỹ hơn trong bài viết dưới đây nhé!
1. MIS là gì?
MIS là viết tắt của Management Information System – Hệ thống thông tin quản lý, đây được hiểu là quá trình kết nối các nhân tố bên trong doanh nghiệp bao gồm: con người, tổ chức, từ thiết bị phần cứng (Hardware) đến các ứng dụng phần mềm (Software) cũng như quy trình kinh doanh nhằm giúp cho doanh nghiệp được vận hành hiệu quả tạo sức cạnh tranh cao trên thị trường.
Một chuyên gia hệ thống thông tin quản lý là người am hiểu công nghệ và kinh doanh. Họ luôn suy nghĩ, tìm cách đưa ra các đề xuất cùng giải pháp để giải quyết bài toán kinh doanh, phối hợp đưa ra các quyết định quản trị cần thiết.
2. Cấu trúc hệ thống MIS bao gồm những gì?
Tầng dữ liệu
Tầng dữ liệu là nền tảng của hệ thống MIS, nơi lưu trữ tất cả dữ liệu được sử dụng bởi hệ thống. Dữ liệu có thể được chia thành hai loại:
- Dữ liệu nội bộ: Dữ liệu được tạo ra bởi các hoạt động kinh doanh của tổ chức, ví dụ như dữ liệu bán hàng, dữ liệu khách hàng, dữ liệu nhân viên.
- Dữ liệu bên ngoài: Dữ liệu được thu thập từ bên ngoài tổ chức, ví dụ như dữ liệu thị trường, dữ liệu cạnh tranh, dữ liệu kinh tế.
Dữ liệu được lưu trữ trong các cơ sở dữ liệu, có thể là cơ sở dữ liệu quan hệ, cơ sở dữ liệu NoSQL hoặc các loại cơ sở dữ liệu khác.
Tầng thông tin
Tầng thông tin xử lý dữ liệu thô từ tầng dữ liệu và chuyển đổi nó thành thông tin hữu ích cho người dùng. Quá trình này bao gồm:
- Thu thập dữ liệu: Dữ liệu được thu thập từ nhiều nguồn khác nhau, bao gồm cả bên trong và bên ngoài tổ chức.
- Xử lý dữ liệu: Dữ liệu được làm sạch, sắp xếp và chuẩn hóa.
- Phân tích dữ liệu: Dữ liệu được phân tích để xác định các xu hướng, mô hình và thông tin có giá trị.
- Báo cáo thông tin: Thông tin được trình bày dưới dạng báo cáo, biểu đồ và các hình thức khác để người dùng dễ dàng hiểu và sử dụng.
Tầng thông tin sử dụng nhiều công cụ và kỹ thuật khác nhau để xử lý dữ liệu, bao gồm:
- Công cụ khai phá dữ liệu: Các công cụ này được sử dụng để xác định các xu hướng và mô hình trong dữ liệu.
- Công cụ phân tích thống kê: Các công cụ này được sử dụng để phân tích dữ liệu và đưa ra các kết luận.
- Công cụ trực quan hóa dữ liệu: Các công cụ này được sử dụng để trình bày thông tin dưới dạng báo cáo, biểu đồ và các hình thức khác để người dùng dễ dàng hiểu và sử dụng.
Ngoài hai tầng chính này, hệ thống MIS còn có thể bao gồm các tầng khác như:
- Tầng giao diện: Tầng này cung cấp giao diện người dùng để người dùng tương tác với hệ thống MIS.
- Tầng ứng dụng: Tầng này bao gồm các ứng dụng phần mềm được sử dụng để thực hiện các nhiệm vụ kinh doanh cụ thể.
- Tầng mạng: Tầng này cung cấp mạng lưới để kết nối các thành phần khác nhau của hệ thống MIS.
Cấu trúc hệ thống MIS có thể thay đổi tùy theo nhu cầu của từng tổ chức.
>>> Xem thêm: Phân loại các HTTT trong doanh nghiệp
3. Ngành hệ thống thông tin quản lý là gì?
Hệ thống thông tin quản lý (MIS) là một ngành học liên ngành kết hợp giữa quản trị kinh doanh, công nghệ thông tin và khoa học dữ liệu. Ngành này tập trung vào việc thiết kế, phát triển, triển khai và quản trị các hệ thống thông tin nhằm hỗ trợ các tổ chức trong việc thu thập, phân tích, quản lý và sử dụng thông tin một cách hiệu quả để đạt được mục tiêu chiến lược.
Mục tiêu của ngành MIS:
- Cung cấp thông tin chính xác và kịp thời cho các nhà quản lý để đưa ra quyết định hiệu quả.
- Tăng cường hiệu quả hoạt động của các tổ chức thông qua việc sử dụng công nghệ thông tin.
- Tạo ra lợi thế cạnh tranh cho các tổ chức thông qua việc sử dụng các hệ thống thông tin tiên tiến.
4. Chương trình đào tạo và kỹ năng đạt được khi theo học ngành Hệ thống thông tin quản lý
Tùy thuộc vào chuyên ngành mà chương trình đào tạo cử nhân hoặc kỹ sư MIS sẽ khác nhau nhưng về cơ bản bao gồm hai khối kiến thức là kinh tế và công nghệ thông tin.
Khối kiến thức kinh tế
Người học được đào tạo các môn như: Kinh tế học vi mô, vĩ mô, Toán kinh tế, Tài chính doanh nghiệp, Tài chính tiền tệ, Quản trị học, Hệ thống hoạch định nguồn nhân lực doanh nghiệp,…
Ngoài ra có một số chuyên ngành như Tin học kế toán sẽ được đào tạo thêm các môn: Nguyên lý kế toán; Kế toán tài chính 1, 2, 3, 4; Kế toán quản trị; Kiểm toán căn bản; Thuế;…
Mục tiêu:
- Cung cấp cho người học các kiến thức cơ bản về kinh tế.
- Hiểu và nắm bắt được quy trình vận hành của một doanh nghiệp.
- Hình thành những kỹ năng phân tích, đánh giá, làm việc nhóm, độc lập.
- Hỗ trợ hệ thống ra quyết định kịp thời, chuẩn xác.
Khối kiến thức công nghệ thông tin
Người học được đào tạo các môn như: Kiến trúc máy tính và hệ điều hành; Hệ thống thông tin quản lý; Phát triển hệ thống thông tin kinh tế; Lập trình cơ bản (C++); Cấu trúc dữ liệu và giải thuật; Lập trình chuyên ngành (VBA; VB.NET 1, 2 hoặc ASP.NET 1, 2; C#.NET 1, 2; JAVA; PHP); SQL Server; Oracle;… thông qua việc sử dụng các phần mềm Rational Rose, Sybase PowerDesigner, Microsft Visual Studio, Microsoft SQL Server,… Qua đó, người học:
- Nắm bắt được trúc cơ bản của một số ngôn ngữ lập trình.
- Phân tích, lên ý tưởng thiết kế hệ thống thông tin.
- Xử lý nghiệp vụ, xây dựng và quản trị cơ sở dữ liệu riêng (Database).
- Tham gia vào quá trình viết code cho chương trình cuối.
5. Lợi ích của hệ thống thông tin quản lý mang lại cho doanh nghiệp
Hệ thống thông tin quản lý (MIS) mang lại nhiều lợi ích thiết thực cho doanh nghiệp, giúp nâng cao hiệu quả hoạt động, cải thiện dịch vụ khách hàng, tăng lợi thế cạnh tranh và thích ứng tốt hơn với môi trường kinh doanh thay đổi liên tục. Dưới đây là một số ví dụ cụ thể về lợi ích của MIS:
Nâng cao hiệu quả hoạt động
- Tự động hóa các quy trình thủ công: MIS tự động hóa các nhiệm vụ lặp đi lặp lại như nhập dữ liệu, xử lý đơn hàng, thanh toán hóa đơn, v.v., giúp tiết kiệm thời gian và chi phí cho doanh nghiệp. Ví dụ, hệ thống tự động hóa quy trình bán hàng có thể giúp doanh nghiệp giảm chi phí nhân viên bán hàng, tăng tốc độ xử lý đơn hàng và cải thiện tỷ lệ chuyển đổi khách hàng tiềm năng.
- Cải thiện khả năng truy cập thông tin: MIS giúp nhân viên dễ dàng truy cập dữ liệu cần thiết để thực hiện công việc, bất kể họ ở đâu và sử dụng thiết bị nào. Ví dụ, hệ thống quản lý quan hệ khách hàng (CRM) cho phép nhân viên bán hàng truy cập thông tin về khách hàng, lịch sử mua hàng và sở thích cá nhân để cung cấp dịch vụ tốt hơn.
- Tăng tốc độ ra quyết định: MIS cung cấp cho nhà quản lý thông tin cập nhật và chính xác về hoạt động kinh doanh, giúp họ đưa ra quyết định nhanh chóng và hiệu quả hơn. Ví dụ, hệ thống báo cáo quản lý cung cấp thông tin về doanh số bán hàng, chi phí, lợi nhuận và các chỉ số khác giúp nhà quản lý đánh giá hiệu quả hoạt động và đưa ra quyết định điều chỉnh kịp thời.
- Giảm thiểu sai sót: MIS giúp giảm thiểu sai sót do con người gây ra trong quá trình xử lý dữ liệu, góp phần nâng cao chất lượng sản phẩm và dịch vụ. Ví dụ, hệ thống kiểm kê hàng tồn kho giúp theo dõi số lượng hàng hóa chính xác, giảm thiểu tình trạng thiếu hàng hoặc tồn kho quá nhiều.
Cải thiện dịch vụ khách hàng
- Cá nhân hóa trải nghiệm khách hàng: MIS giúp doanh nghiệp hiểu rõ nhu cầu của khách hàng và cung cấp dịch vụ phù hợp, đáp ứng sở thích cá nhân. Ví dụ, hệ thống đề xuất sản phẩm có thể gợi ý cho khách hàng những sản phẩm mà họ có thể quan tâm dựa trên lịch sử mua hàng và hành vi duyệt web.
- Tăng tốc độ phản hồi: MIS giúp doanh nghiệp phản hồi nhanh chóng các yêu cầu của khách hàng, nâng cao sự hài lòng và giữ chân khách hàng. Ví dụ, hệ thống chatbot có thể hỗ trợ khách hàng 24/7, giải đáp các thắc mắc và hỗ trợ họ thực hiện các giao dịch.
- Cải thiện khả năng giữ chân khách hàng: MIS giúp doanh nghiệp cung cấp dịch vụ khách hàng tốt hơn, từ đó giữ chân khách hàng hiệu quả hơn. Ví dụ, hệ thống quản lý khiếu nại khách hàng giúp doanh nghiệp giải quyết khiếu nại nhanh chóng và hiệu quả, giữ chân khách hàng tiềm năng và xây dựng lòng trung thành của khách hàng.
Tăng lợi thế cạnh tranh
- Giảm chi phí hoạt động: MIS giúp doanh nghiệp tiết kiệm chi phí bằng cách tự động hóa quy trình, giảm thiểu sai sót và nâng cao hiệu quả hoạt động.
- Tăng doanh thu: MIS giúp doanh nghiệp đưa ra quyết định sáng suốt, cải thiện dịch vụ khách hàng và thu hút khách hàng mới, từ đó tăng doanh thu.
- Phát triển sản phẩm mới: MIS cung cấp thông tin về thị trường và nhu cầu khách hàng để doanh nghiệp phát triển sản phẩm mới đáp ứng nhu cầu thị trường.
Nâng cao khả năng thích ứng
- Theo kịp xu hướng thị trường: MIS giúp doanh nghiệp theo dõi xu hướng thị trường và đưa ra chiến lược phù hợp. Ví dụ, hệ thống phân tích dữ liệu thị trường có thể cung cấp thông tin về đối thủ cạnh tranh, nhu cầu khách hàng và xu hướng thị trường để doanh nghiệp đưa ra chiến lược cạnh tranh hiệu quả.
- Phản ứng nhanh chóng với thay đổi: MIS giúp doanh nghiệp phản ứng nhanh chóng với những thay đổi trong môi trường kinh doanh. Ví dụ, hệ thống quản lý chuỗi cung ứng giúp doanh nghiệp theo dõi tình trạng hàng hóa và điều chỉnh kế hoạch sản xuất.
>>> Xem thêm: Quản lý hệ thống thông tin trong doanh nghiệp nhỏ
6. Cơ hội nghề nghiệp của ngành MIS
Thực tế trong nhiều năm qua đã cho thấy hệ thống thông tin đang dần thay thế các công việc thủ công, trở thành công cụ quản lý đắc lực của các nhà quản trị.
Theo ông Trần Anh Tuấn, Phó giám đốc điều hành chung Trung tâm Dự báo nhu cầu Nhân lực và Thông tin Thị trường lao động TP. HCM: “Nhu cầu thực tiễn về đào tạo các kỹ sư, cử nhân có khả năng phân tích, thiết kế, xây dựng và điều hành hoạt động của các hệ thống thông tin đang ngày càng bức thiết. Đặc biệt là trong thời đại bùng nỗ thông tin hiện nay, nhu cầu xây dựng, phát triển và quản lý các hoạt động của chính phủ điện tử, thương mại điện tử, giáo dục điện tử,.. đang ngày càng đòi hỏi những chuyên gia giỏi về hệ thống thông tin máy tính tại Việt nam” – nguồn: nld.com.vn.
Điều đó cho thấy trong tương lai khi mà xu hướng hội nhập ngày càng sâu rộng, MIS sẽ trở thành lĩnh vực đầy tiềm năng và đắt giá. Cụ thể, nếu có trong tay những kiến thức vững chắc cùng tấm bằng cử nhân hoặc kỹ sư MIS, bạn có thể giữ vị trí như:
- Nhân viên chuyên trách ứng dụng công nghệ thông tin, xử lý và phân tích dữ liệu tại các doanh nghiệp trong và ngoài nước, các cơ quan nhà nước, trung tâm nghiên cứu.
- Nhân viên trong đội ngũ phát triển phần mềm.
- Nhân viên kiểm định nghiệp vụ, hỗ trợ, triển khai các dự án ERP.
- Giám đốc công nghệ thông tin (CIO).
- Giáo viên giảng dạy tại các trung tâm tin học hoặc nâng cao trình độ sau đại học để trở thành giảng viên hệ thống thông tin quản lý tại các trường cao đẳng, đại học.
7. Để trở thành một nhân viên MIS chuyên nghiệp bạn cần những gì?
MIS là sự kết hợp tuyệt vời giữa kinh tế và công nghệ thông tin, bạn chỉ cần:
- Đam mê lĩnh vực quản trị kinh doanh.
- Yêu thích khám phá, nghiên cứu cơ sở dữ liệu.
- Có khả năng phân tích, quản lý, xâu chuỗi các vấn đề.
Nếu bạn đã hội tụ đủ và hơn cả những điều trên thì tại sao không tham gia vào đội ngũ chuyên gia hệ thống thông tin. Biết đâu trong tương lai bạn sẽ trở thành một chuyên gia giỏi về hệ thống thông tin.
DũngĐMT – Phòng FMK FAST